Pallet-Viết
10:28
Thị trường chứng khoán vào những ngày đầu tiên của năm 2021 mấy ngày qua đang làm rất nhiều cổ đông bức xúc.. ngoài trò bán khống như mã HQC thì còn một chiêu nữa để bức tử khách hàng đó là trò sử dụng đòn bẩy tài chính, hay còn gọi là Margin.
Câu chuyện cuối năm Canh Tý: Sự lũng đoạn thị trường trắng trợn của các công ty chứng khoán VN với kỹ nghệ xén lông cừu bất hợp pháp được dung túng.
Bất cứ ai trong mỗi nhà đầu tư chúng ta cũng đều đã từng ít nhất một lần sử dụng dịch vụ margin (cho vay cầm cố chứng khoán). Margin là con dao 2 lưỡi, vào tay người sử dụng thành thạo sẽ là đòn bẩy tích cực và ngược lại sẽ trở thành con dao phản chủ. Dùng nó như thế nào là quyền mỗi người và kết quả có ra sao thì người sử dụng sẽ luôn phải tự chịu trách nhiệm với bản thân.
Tuy vậy, nếu câu chuyện về margin chỉ có vậy thì rất đỗi bình thường và hoàn toàn công bằng. Có điều, thực trạng từ trước tới nay lại không hoàn toàn đúng như nhiều người vẫn tưởng vậy hoặc đã tùng biết nhưng không dám/không muốn lên tiếng để tự bảo vệ quyền lợi. Đó là hành vi của các công ty chứng khoán có thể cấu thành tội phạm xâm hại lợi ích nhà đầu tư bằng thủ thuật xén lông cừu thô bạo, đặc biệt khủng khiếp nhất trong giai đoạn vừa qua, đạp chỉ số VNIndex bay hơn 200 điểm (thành quả của cả năm 2020) chỉ trong vòng 10 ngày(19/1-29/1), qua đó ép những nhà đầu tư khóc dở mếu dở phải bán chứng khoán mà mình đang nắm giữ với bất cứ giá nào.
1. Nguyên nhân của cú hạ sát F0 vừa qua từ đâu ?
Ai cũng biết, từ khi dịch Covid xảy ra trên toàn thế giới thì xuất hiện một làn sóng đầu tư mới gọi là F0. Đây là nhưng tay chơi mới nhưng cực kì táo bạo đã dẫn đầu làn sóng tiên phong đưa các chỉ số CK toàn cầu vượt qua các mốc lịch sử trong một năm dù đau thương, mất mát vô cùng lớn bởi Covid.
Dòng tiền từ nhưng F0 này mang đến sự tươi trẻ và hào sảng nhưng cũng đã làm ngứa mắt các Fn. Câu chuyện về các F0 tạo nên làn sóng cướp cổ phiếu diện rộng trong cả năm 2020 như những chàng Robinhood lại càng làm cho các Fn mà đứng đằng sau là các quỹ đầu tư, các tay to phố Wall nóng mắt quyết dạy cho họ một bài học "Ai mới là ông chủ". Chúng ta vừa được chứng kiến một trận đấu vô tiền khoáng hậu giữa đội F0 - tập hợp cùng nhau trên Reddit, với một Hedge Fund chuyên short sell cổ phiếu mà dù kết quả như thế nào đi nữa thì nó cũng sẽ mãi mãi trở thành một tiền lệ mà các đại ca phố Wall sẽ phải dè chừng sau này. Ở Việt Nam cũng vậy, khi mà VNINDEX hừng hực khí thế bứt tung ngưỡng cản lịch sử 1.200 đã làm đội Fn mà đằng sau là tập hợp của các công ty chứng khoán hàng đầu nóng mắt và quyết cùng nhau bày mưu làm thịt.
2. Kế hoạch của họ như thế nào ?
Các công ty chứng khoán họ có một sức mạnh tuyệt luân để điểm vào tử huyệt của con mồi bất cứ khi nào họ muốn. Đó chính là "Bẫy margin". Và từ đó họ xây dựng một kế hoạch vô cùng chi tiết và hoàn hảo.
Bước thứ nhất: Ngay khi VnIndex chuẩn bị chạm ngưỡng lịch sử, đã bắt đầu rộ lên việc căng nguồn đồng loạt của các công ty chứng khoán do số lượng TK mở mới nhiều quá dẫn đến nguồn vốn margin đối ứng là không đủ.
Bước thứ hai: Sau khi loan báo rộng bước thứ nhất, Các công ty chứng khoán bắt đầu thông báo hạ tỷ margin được vay. Ví dụ: Thay vì tỷ lệ vay/tài sản thực = 1/1, họ siết lại còn 1/2. Và đương nhiên, tất cả các tài khoản dùng full margin sẽ phải nộp thêm tiền mặt hoặc bán ra số cổ phiếu mà mình nắm giữ để đảm bảo mức an toàn.
Bước thứ ba: Do dòng tiền thịt của F0 nộp vào khá tốt, nên số cổ phiếu bắt buộc bán ra chưa đủ lượng để làm cho thị trg phản ứng giảm. Bắt đầu chuyển sang một đòn tàn bạo hơn: Đó là định lại giá trần cổ phiếu trong danh mục được margin. Ví dụ: Khi bạn có 1000 cp X với giá thị trường 20k/cp, với tỷ lệ vay 1:1, hôm nay bạn sẽ mua thêm 1000 cp nữa do kì vọng giá lên. Tuy nhiên, ngay hôm sau bạn bất ngờ nhận được thông báo họ đánh giá lại giá trần cho vay của cp X chỉ là 10k/cp. Vậy thì, đương nhiên để đảm bảo danh mục an toàn bạn sẽ phải bán ra bắt buộc 500 cp vừa mua (nếu không muốn phải nộp thêm tiền mặt)
Bước thứ tư, sau 3 bước choáng váng kia đã dội gáo nước lạnh vào khí thế hừng hực của F0 đủ để làm cho thị trường nguội lạnh và tự từ từ điều chỉnh giảm kiểu domino. Đúng lúc, kết hợp với tin về Covid bắt đầu đã gây nên sự bán tháo, hoảng loạn từ ngày 19/1 trở đi. Và con bài kết liễu tiếp tục đưa ra, đó là: Khoá hạn mức các cổ phiếu mà nhiều người muốn bắt đáy dù sức mua trong tài khoản đáp ứng đầy đủ, với lý do: Nhiều người mua vào cp phiếu đó nên công ty phải khoá hạn mức để bảo đảm an toàn 🙂.
Với liên hoàn cước 4 bước trên được thi triển khiến nhà đầu tư hoàn toàn bị động và không được ai bảo vệ quyền lợi chính đáng: Các công ty chứng khoán đã thành công rực rỡ trong việc ép đầu bán phải ra hàng trong khi khoá tay đầu mua. Đương nhiên, thị trường sẽ sập là chuyện không thể bàn cãi nhất là kết hợp tin Covid như hổ thêm cánh giúp chỉ trong 10 ngày họ đã hoàn thành vượt chỉ tiêu, giảm từ hơn 1200 điểm về dưới 1000 điểm ngày 28/01/2021.
Và cuối cùng, sau khi đã đạt mục đích, mọi mức margin lại được mở tối đa trở lại như chưa hề có chuyện gì xảy ra từ đầu tháng 02/2021 để bắt đầu cho một chu kì xén lông cừu mới :))
3. Những kiến nghị để kiểm soát hành vi tiêu cực trong vai trò tạo lập của các công ty chứng khoán.
Các công ty chứng khoán đứng trên vai trò tạo lập thị trường là điều tốt nhưng do quyền năng quá lớn của họ với "Bẫy margin", nếu Bộ tài chính và Uỷ ban chứng khoán nhà nước không có chế tài để kiểm soát, đảm bảo quản lý rủi ro và công bằng giữa bên cho vay (công ty chứng khoán) và bên đi vay (nhà đầu tư) thì chính các công ty chứng khoán thay vì là nhà tạo lập giúp thị trường bền vững sẽ lại là tác nhân kéo thụt lùi định hướng phát triển thị trường chứng khoán cũng như mục tiêu nâng hạng của Chính phủ.
Huy Khoa rất mong trong những bạn nằm trong friend list ít ỏi của mình, những người làm nhà báo, những người làm bên quản lý chính sách tài chính vĩ mô sẽ góp phần đưa tới vài kiến nghị sau đối với các nhà hoạch định chính sách vĩ mô:
(1): Luôn kiểm tra giám sát tỷ lệ margin (margin chui) tại các công ty chứng khoán, đặc biệt là các công ty chứng khoán nhỏ đảm bảo tuân thủ theo quy định của UBCKNN
(2) Luật định việc thẩm định, đánh giá trần và tỷ lệ margin được phép trong danh mục theo định kì và đặc biệt không cho phép bất kì sự thay đổi nào trong kì. Điều này sẽ giúp bảo vệ nhà đầu tư sử dụng dịch vụ margin của công ty chứng khoán cũng như nâng cao trách nhiệm của chính các công ty chứng khoán trong việc thực hiện nghiêm túc việc thẩm định, định giá, đưa mức trần cho vay đối với từng loại cổ phiếu trong danh mục margin, tương tự như một món vay tại ngân hàng... thay vì tự để thị trường thả nổi định giá các cp đó.
(3) Cần tách bạch vai trò của công ty chứng khoán: Môi giới, tư vấn, dịch vụ BL với vai trò đầu tư kinh doanh chứng khoán để tránh sự xung đột lợi ích giữa công ty và chính các khách hàng mà mình phục vụ. Vai trò tự doanh chứng khoán phải chuyển về quỹ đầu tư độc lập.
P/S: Thực sự cách đây vài tuần trước khi xảy ra vụ sập domino trên TTCK, từ các động thái khi qua trao đổi với một số bạn môi giới của vài Cty CK, tôi đã đọc rõ được kế hoạch của họ, chỉ là không nghĩ họ mạnh tay trắng trợn quá mức như lần này. Và chính vì vậy, dù khá bức xúc với các hành động trơ trẽn trên, nhưng phải đến hôm nay , khi thị trường đã bắt đầu quay trở lại ổn định, Huy Khoa mới viết bài trên coi như câu chuyện cuối năm để chúng ta cùng nhìn lại, hiểu rõ hơn để lường trước các rủi ro tương tự trong tương lai cũng như có vài lời kiến nghị đến cơ quan quản lý vĩ mô và tới chính các công ty chứng khoán nên cùng nhau nhìn nhận lại: Hãy từ bỏ thói quen "Tham bát bỏ mâm" để cùng nhau bay cao.
0 nhận xét